BRUG GEBOUWD

Een kort bericht, wat zelden voorkomt.
'Andacht zum Kleinen', gaf Rudolf Steiner aan is een belangrijk thema.
Na enige blog-reactie's-schermutselingen is er nu sprake van 'on speaking terms' te zijn.


Michel Gastkemper heeft een nieuwe reactie op het bericht "Molen" achtergelaten: op 3 februari 2012 Blog Antroposofie in de Pers.

Beste Matthijs,
Ja, die update van het faillissementsverslag ken ik; deze meldde ik op 24 januari in ‘Recontructie’. Het gaat je trouwens goed af op je eigen weblog, er begint al aardig wat tekening in te komen. Vooral ‘BEELDVORMING over column's in concept’ en‘KRITIKER’ vond ik interessant. 


Met de http://www.aardespiegel.nl/  podium voor geesteswetenschappelijke onderzoeksjournalistiek is contact  gemaakt over verdere samenwerking en de vorm en inhoud daarvan.

Cultuur honderdveertien jaar geleden en het regeringsbeleid 2011/2012.

Cultuur honderdveertien jaar geleden en het regeringsbeleid 2011/2012.

Op zoek naar hoe Rudolf Steiner zich uitspreekt over journalistiek en enkele facetten daarvan, passeer ik teksten over dramaturgie, theater en de plaats van cultuur rond 1898.

Ik ben verbaasd over b.v. dit deel tegen de achtergrond van de vorig veel besproken bezuinigingen op allerlei vormen van de kunsten.

Rudolf Steiner geesteswetenschappelijk onderzoeker 27-02-1861-30-03-1925†, daar is veel tegen of voor van te melden. Ik kan mij verenigen met zijn gezichtspunten op de betekenis van cultuur en de betekenis voor de samenleving.

Vertaald uit «Dramaturgische Blätter» 1^e jrg. nr.3 Berlin en Weimar vanaf oktober 1898, Organ des Deutschen Bühnenvereins.

"De Theaterdirecties zullen niet meer moeten worden gedwongen, zich naar de smaak van het publiek te richten.

Zij zullen hun ambt moeten uitvoeren vanuit door idealen gedragen visies, waarover de staat de wake houdt.

De auteur geloofd, dat de theatermisère zal ophouden, indien geen directeur de angst hoeft te hebben, dat zijn theater leeg blijft, indien hij de echte kunst dient.

De theater dienen niet leeg te blijven omdat een andere directeur de oppervlakkige, laag bij de grondse smaak dient en zijn publiek weglokt.

De staat zal-naar de mening van de auteur- alle theaters op dezelfde wijze tot dienstbare organen van de ware kunst maken, en elke vuile concurrentiestrijd dient te stoppen".

Uit GA 29: Seite: 5.

Het kabinet bezuinigt ruim drie keer zoveel op kunst en cultuur als op andere beleidsterreinen, sprak de staatsecretaris Halbe Zijlstra VVD, omdat een echte cultuurverandering anders niet mogelijk is. 'Als je écht een omslag wil maken, is een onsje eraf niet genoeg.'

Dat idealistische streven naar een 'gezonde cultuursector', waarbij het publiek betaalt en bepaalt, werd dit jaar gewogen.

…Werd de invoering van 19% btw voor de podiumkunsten met een half jaar uitgesteld, voor de beeldende kunsten ging ie meteen in.

Voor de aardigheid nog maar eens welke sectoren buiten die beslissing vielen: vlees, vis, zuivel, boeken, geneesmiddelen, konijnenvoer, kappers, papieren krant, circus, bioscopen, sportbeoefening, voetbalwedstrijden & attractie-parken.

…Ook het ministerie van Financiën haalde – op de valreep – nog een flinke duit uit het zakje voor de musea. Zij mogen niet langer gebruik maken van de vrijstellingsregeling op commerciële activiteiten zoals museum-shop of café.

…Zelfstandigen

…Naast de btw-verhoging vielen voor alle zzp’ers in de cultuursector (dwz alle zelfstandig werkende kunstenaars als beeldhouwers, schilders, acteurs, ontwerpers, muzikanten en acteurs) nog enkele zware klappen: de zelfstandigen-aftrek geldt alleen nog voor succesvolle ondernemers dwz de klein-verdieners komen niet meer in aanmerking voor zelfstandigen-aftrek (zoals oudedag-reserve) plus geen invoering van een minimum tarief voor zelfstandige arbeid.

Voeg daarbij dat zelfstandige kunstenaars vaak geen aanvraag kunnen indien bij de grote particuliere fondsen, dat is voorbehouden aan instellingen.

…Voor de podiumkunsten als geheel kwam de klap via verminderde bezoekersaantallen, verplicht méér populaire programmeringen plus minder voorstellingen per seizoen. Van de bezoekers valt nog te melden dat vooral mensen met een lager inkomen (35% van het bezoekersbestand) het theater vaker zullen mijden.

…Een onderzoek van de Atlas Nederlandse Gemeenten toonde aan dat de kosten van de bezuinigingen in geval van de podiumkunsten ongeveer twee keer zo hoog zijn als de opbrengst voor de schatkist. Dergelijke zakelijke argumenten waren echter aan dovemans oren gericht.

…Provincies.

Het Rijk kortte ook op het Provinciefonds.

De vernieuwde provincie-besturen trokken zich deels terug op hun kerntaken (ruimtelijke inrichting, economie, natuur en recreatie en mobiliteit) en bezuinigden in meer of mindere mate op cultuur…Veel provincies bezuinigden tevens op budgetten voor projectsubsidies…Dat heeft direct effect op activiteiten in gemeenten: minder theatervoorstellingen, tentoonstellingen en minder muziekuitvoeringen.

…Gemeentes.

Ook de gemeentes bezuinigden fors op de cultuur-sector.

Enerzijds door de bezuiniging op het Gemeentefonds, anderzijds door tegenvallende grond-exploitatie.

Gemeentes noemen als oorzaak dat een aanzienlijk deel van het cultuurbudget 'vrij geld' is, waardoor bezuinigingen hier makkelijker kunnen worden doorgevoerd dan op andere terreinen

…Bibliotheken.

Gemeenten subsidiëren voor 90 % de bibliotheken in Nederland. Het kabinet adviseerde weliswaar bibliotheken te ontzien in bezuinigingsplannen, maar dat advies wordt door veel gemeenten niet opgevolgd.

Volgens de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) worden van de ruim duizend vestigingen in Nederland ruim driehonderd gesloten.

…Muziekscholen

De CNV Kunstenbond telde dat dit jaar 25 muziekscholen hun deuren moeten sluiten. Volgend jaar zou dat het dubbele aantal zijn, en daarna nog eens 75 scholen. In Nederland zijn zo’n 200 muziekscholen en centra voor cultuur die afhankelijk zijn van subsidie.

Conclusie: over drie jaar bestaat een groot deel daarvan niet meer.

Want "als de muziekschool de kostprijs moet rekenen, krijgen leerlingen te maken met astronomisch hoge bedragen."

28-12-2011 Norbert Roovers op http://www.cultureelpersbureau.nl

Norbert Roovers, kunstsocioloog, werkt sinds okt. 2011 aan o.a. een nieuwsarchief van alle bezuinigingen op kunst & cultuur in Nederland.

Daar is-t-ie dan: de definitieve wetswijziging die beslist over de toekomst van 16.500 fte’s en duizenden ZZP’ers, gepubliceert 19 januari 2012 door redactie DEDODO cultureel persbureau.

Er zullen banen verdwijnen, hoeveel is niet goed in te schatten.

Ten eerste zijn er nu geen goede werkgelegenheidscijfers beschikbaar.

Gezien de omzet wordt de werkgelegenheid van cultuurinstellingen gesubsidieerd door het Rijk of een fonds, geschat op circa 16.500 voltijdsequivalenten of fte’s.

Gemiddeld telt 1 werkzame persoon in deze sector voor 0.70 fte.

In personen is 16.500 fte’s dan gelijk aan circa 23.570 personen. Het precieze aantal personen dat werkloos zal worden, is nog niet met zekerheid vast te stellen.

Hoeveel banen uiteindelijk verdwijnen is afhankelijk van de mate waarin instellingen met minder subsidie verder kunnen of nieuwe geldstromen weten te vinden.

KRITIKER

Op zoek naar hoe Rudolf Steiner zich uitspreekt over journalistiek en enkele facetten daarvan, passeer ik teksten over dramaturgie, theater en de plaats van cultuur rond 1898.
Ik ben verbaasd over b.v. dit deel tegen de achtergrond van de vorig veel besproken bezuinigingen op allerlei vormen van de kunsten, alsof ik de krant van een paar maanden terug lees.

Die Bühnenleiter sollen nicht mehr gezwungen sein, sich nach dem Geschmacke des Publikums zu richten, sondern sie sollen nach idealen Gesichtspunkten, über die der Staat Wache hält, ihr Amt führen.

Der Verfasser glaubt, daß die Theatermisere aufhören werde, falls kein Direktor mehr zu fürchten hat, daß sein Theater leer bleibt, falls er der echten Kunst dient, weil ein anderer Direktor einem seichteren Geschmack dient und ihm das Publikum weglockt.

Der Staat wird — nach der Meinung des Verfassers (Rudolf Steiner)— alle Theater in gleicher Weise zu Werkzeugen der wahren Kunst machen, und jeder schmutzige Konkurrenzkampf werde aufhören.

Honderdveertien jaar geleden??? Uit GA 29: Seite: 5.

Over kritiek e.d.

HERR HARDEN* ALS KRITIKER Buch:29 Seite: 106  

Eine Abrechnung

Der Kritiker hat ein königliches Amt; er soll es wie ein König üben. Alle Größen verfallen ihm.

Er urteilt über die Dichter und Denker, über die Könige und Krieger; er soll das Urteil der Mitwelt und Nachwelt über sie begründen.

Dazu muß er selbst innerlich reich sein an mannigfacher Erkenntnis, fest, treu und wahrhaftig, liebevoll und weit. Wer mit diesen Eigenschaften ausgestattet ist, soll königlich beurteilen, was geschieht und was geschaffen wird; kein Kannegießer und kein Sklav, weder der Öffentlichen Meinung noch des Königs Sklav, weder des Staats noch der Kirche Sklav, noch irgendeiner Clique, soll er seines heiligen Amtes walten.

So soll ein rechter Kritiker sein. Und wie soll er nicht sein? —

Das sagt niemand besser als der klassische Kritiker Lessing im 57. antiquarischen Briefe: «Sobald der Kunstrichter verrät, daß er von seinem Autor mehr weiß, als ihm die Schriften desselben

sagen können, sobald er sich aus dieser näheren Kenntnis des geringsten — vermeintlichen oder wirklichen — nachteiligen Zuges wider ihn bedient: sogleich wird sein Tadel persönliche Beleidigung.

Er hört auf, Kunstrichter zu sein, und wird — das verächtlichste, was ein vernünftiges Geschöpf werden kann — Klätscher, Anschwärzer, Pasquillant!

Kritische woorden die oproepen tot bezinning en een karakteristiek met opvallende overgang!

BEELDVORMING over column's in concept

Om beeldvorming over schrijven te vormen, maak ik een citatencollectie uit onderstaande bron.

Columnisten kiezen de beste in hun vak, Vrij Nederland 03. 21 januari 2012, jaargang 73.

Over stukjestikkers en schrijfdenkers.

Een selectie.

ü  Rob Hoogland de Telegraaf. Geldend is iets leesbaars op papier zetten. Hij heeft de ervaring na 6.000 columns, dat het altijd goed komt. Ik weet van tevoren waar ik over ga schrijven, maar het ideeën kan zich schrijvend verder vormen. Bij mijn eerste regel weet ik echt niet wat de laatste zal zijn.

De grootste ramp die een columnist kan overkomen is een ramp…Ik ben totaal geen moraalridder…De kracht zit ‘m toch in het kleine, in dat ene schitterende detail.

ü  Theodor Holman Het Parool en de Groene. Vorm is voor mij veel belangrijker dan de inhoud. Een column is voor mij vermaak…De column vormt zich al schrijvend. Ik begin soms op de helft weer opnieuw, omdat er niet staat wat er moet staan…Tijdens het schrijven blijkt het dan opeens een betoog te worden. Te veel willen beweren is vaak fataal. Een column moet persoonlijk zijn. Ik wil polemisch zijn, soms ruziemaken. Al ben ik nauwelijks geïnteresseerd in meningen. De mening moet namelijk altijd in dienst staan van de stijl…Ik vind dat een echte columnist over alles moet kunnen schrijven.

ü  Elsbeth Etty net-ex-NRC Handelsblad. Columns schrijven is een oefening in denken, je dwingt jezelf om een goed beargumenteerde mening te vormen.

Ik wilde als columnist onvoorspelbaar zijn. Dat lukt alleen maar als je in gesprek gaat met jezelf. Proberen dingen van en andere kant te bekijken…Een opiniërende column moet altijd inhoud hebben. Daarbij is het woord 'invalshoek' eigenlijk belangrijker dan 'onderwerp'. Een mening interesseert me niet. Ik wil dat iemand mij een verrassend gezichtspunt aanreikt.

ü  Vincent Bijlo AD. De crux van een goede column is authenticiteit…Voor mij moet een column een compact verhaal zijn dat ervoor zorgt, dat je nadien anders naar een onderwerp kijkt. Ik probeer te kijken in hoeverre ik mijn lezers in de war kan brengen…maar het moet inhoudelijk wel degelijk sterk zijn. De stijl is daarbij niet belangrijker dan de inhoud. Martin Brill was een meester in het schrijven van zinnen van soms maar één woord…Hij noemt Bert Wagendorp, zijn stukjes zitten vol leuke twist's, hij legt van die onverwachte verbanden.

ü  Stephan Sanders Vrij Nederland. Het leukste is dat je de lezer meeneemt in een draai die jezelf tijdens het schrijven hebt gemaakt. De mening zelf is ook niet de hoofdzaak. Een mening is maar zelden uniek. Het gaat erom hoe je die verwoordt…Hij noemt Renate Rubinstein, die heeft de breedte van de column als genre verder uitgebouwd en roemt haar 'brede klavierbereik van China tot verliefdheid en ziek zijn.' Beatrijs Rintsema trekt mij aan door haar prettig laconieke ondertoon. Ze heeft altijd een onverwachte zwaai in petto. Favoriet is Arnon Grunberg dat hamerende ratsj-boem-klats, totaal anders dan ik. Ik benadruk mijn twijfel juist. Remco Campert is geliefd omdat hij als niemand anders zo lichtvoetig het alledaagse gebrek kan beschrijven.

ü  Frits Abrahams NRC handelsblad. Een column moet in de eerste plaats kort en bondig zijn. Je moet geen half essay willen schrijven. Ik schrijf graag anekdotisch…Vorm en inhoud zijn voor mij één…Hugo Brandt Corstius zei eens; 'Een column waarin geen 'ik' voorkomt, is geen column.' Renate Rubinstein was de beste columnist die we ooit hebben gehad. Die bestreek het hele spectrum; van politiek tot privé.

Hij prijst Henk Hofland om zijn prachtige breedte en Bas Heijne, die sterk aanwezig is in het maatschappelijk debat…een briljant stilist…En 'ertoe doen' is voor een columnist uiteindelijk toch het hoogst haalbare.

ü  Aaf Brandt Cortius de Volkskrant. Een goed stukje stat of valt met het idee…Ik moet voor een goed stukje geprikkeld worden. Dat werkt beter dan dat ik alles uit mijn hoofd haal…Als ik ga schrijven, weet ik van tevoren vaak niet waar ik zal uitkomen. ik gebruik notitieblokjes waarin ik invallen en leuke vondsten opschrijf…'goed einde', want dat einde is natuurlijk wel heel belangrijk; daar werk je naartoe. Een column moet geen anekdote zijn. Er moet een draai inzitten. Een bijzondere gedachte, of een opvallende mening…er moet wat te lachen zijn. Een column gaat vorm negentig procent over stijl, en voor maar tien procent over inhoud.

ü  Bert Wagendorp de Volkskrant. Mijn voorganger, Jan Blokker, leek nooit ergens over te twijfelen. terwijl ik vaak laatmerken dat ik het ook niet weet. Een columnist hoeft geen antwoorden te geven, maar mag het van mij ook bij vragen laten. Ik ben een echte schrijfdenker; m’n column vormt zich tijdens het schrijven…Het gebeurd regelmatig dat ik tijdens het schrijven kwaad wordt. Dan neemt die column zijn eigen loop…ik vind het een uitdaging om op dat volle podium, columnisten, toch te schitteren.

Arnon Grunberg wordt bewonderd, de scherpte, dat vermogen tot provoceren vind ik echt briljant. De ander is Rob Hoogland, het lukt hem elke dag een prikkelende column te schrijven, al jarenlang.

ü  H.J.A. Hofland NRC Handelsblad en de Groene. Column rust per definitie op drie pijlers; het uitgangspunt moet een origineel helder idee zijn, de stijl moet opvallen, en het geheel moet uitmonden in een conclusie. Voor mij is een column gewoon journalistiek…Ik begin gewoon, en dan ontstaat er vanzelf wat. Al is het wel handig als ik vooraf de conclusie al bedacht heb…Een enkeling volg ik vooral om te zien of hij alweer een nieuw dieptepunt heeft weten te bereiken…Max Pam noemt hij inventief, licht venijnig, met altijd een kleine tournure waarmee hij iemand te pakken neemt. De meest inventieve en dapperste columnist is Hugo Brandt Cortius.

De beste in mijn vak, mijnheer, dat is toch geen vráág?

ü  Bas Heine NRC Handelsblad. Er is bijna geen genre zo breed als dat van de column, kenschetsen en verschillen zijn; huis-tuin en keuken, cursiefjes, rustige beschouwingen. Geweldig verbale humor, polemiek zonder opeenstapeling van bijvoeglijke naamwoorden, sereen en sec, bij Gore Vidal.

Een polemiek wordt nooit expliciet, terwijl hij voor degene die het betreft wel aankomt als een rotklap. Als je columns schrijft, heb je altijd een radar aanstaan.

Remco Campert is vaak prachtig; dat Hollandse realisme met een transcendente alledaagsheid. Bert Wagendorp wie ik altijd goed vind, boeit mij en weet me vaak te verassen.

ü  Arnon Grunberg verschillende kranten en tijdschriften o.a. Voetnoot dagelijks Volkskrant.

Een goede column wordt gekenmerkt door het feit dat de lezer de volgende column van die columnist ook wil lezen.

'Als het je op dinsdag lukt een goed stukje uit je pen te krijgen, lukt het je op woensdag ook, tenzij je dood bent.'...Er is verder niets op tegen over persoonlijke besognes te schrijven…Kristof New York Times en Friedman reizen veel en zijn goed geïnformeerd, de laatste is weggezakt meldt Arnon. H.Brandt Cortius heeft geschreven dat iedere columnist zichzelf de beste vindt en dat is natuurlijk waar…Beroepshalve lees alle columns van de Volkskrant, min of meer van a tot z, maar uiteraard heb ik geen mening over mijn collega’s.

ü  Rob Weinberg NRC.next…Een goede column, moet in zijn ogen in het klein een groter fenomeen belichten…Inhoud kan nooit op zichzelf staan, maar vorm ook niet. Zoals feiten niet op zichzelf kunnen staan. Die gaan pas werken als je ze vorm geeft. Micha Wertheim doet dat erg goed. Die laat in zijn columns voortdurend zien dat hij zich ervan bewust is dat wat je zegt bepaald wordt door hoe je het zegt…Ik wil wel een positie innemen tegenover een onderwerp, in dit geval een optocht. Bas Heijne die het goed kan doet dat vaak niet. Bij hem is het vooral: 'Kijk, die mensen maken zich druk over het verkeerde onderwerp.' Dan weet ik vaak nog steeds niet waar hij zelf staat. Als je kritisch bent, lijk je altijd slimmer dan de anderen. Maar dan wil ik graag horen hoe jij er dan tegen aan kijkt. Bas Heijne staat bij mij bovenaan. De manier waarop hij je elke keer meeneemt in zijn gedachteontwikkeling vind ik indrukwekkend.

Het artikel stelt de vraag; aan welke wetten moet een goede column voldoen?

Twaalf columnisten over hun metier, zichzelf en elkaar en wie is de beste in het vak.

Door Coen Verbraak foto’s Eddo Hartman.