Om beeldvorming over schrijven te vormen, maak ik een
citatencollectie uit onderstaande bron.
Columnisten kiezen de beste in hun vak, Vrij Nederland 03.
21 januari 2012, jaargang 73.
Over stukjestikkers en schrijfdenkers.
Een selectie.
ü
Rob Hoogland de Telegraaf. Geldend is iets
leesbaars op papier zetten. Hij heeft de ervaring na 6.000 columns, dat het
altijd goed komt. Ik weet van tevoren waar ik over ga schrijven, maar het
ideeën kan zich schrijvend verder vormen. Bij mijn eerste regel weet ik echt
niet wat de laatste zal zijn.
De grootste ramp die een
columnist kan overkomen is een ramp…Ik ben totaal geen moraalridder…De kracht
zit ‘m toch in het kleine, in dat ene schitterende detail.
ü
Theodor Holman Het Parool en de Groene. Vorm is
voor mij veel belangrijker dan de inhoud. Een column is voor mij vermaak…De
column vormt zich al schrijvend. Ik begin soms op de helft weer opnieuw, omdat
er niet staat wat er moet staan…Tijdens het schrijven blijkt het dan opeens een
betoog te worden. Te veel willen beweren is vaak fataal. Een column moet
persoonlijk zijn. Ik wil polemisch zijn, soms ruziemaken. Al ben ik nauwelijks
geïnteresseerd in meningen. De mening moet namelijk altijd in dienst staan van
de stijl…Ik vind dat een echte columnist over alles moet kunnen schrijven.
ü
Elsbeth Etty net-ex-NRC Handelsblad. Columns
schrijven is een oefening in denken, je dwingt jezelf om een goed
beargumenteerde mening te vormen.
Ik wilde als columnist onvoorspelbaar zijn. Dat lukt alleen maar als je
in gesprek gaat met jezelf. Proberen dingen van en andere kant te bekijken…Een
opiniërende column moet altijd inhoud hebben. Daarbij is het woord 'invalshoek'
eigenlijk belangrijker dan 'onderwerp'. Een mening interesseert me niet. Ik wil
dat iemand mij een verrassend gezichtspunt aanreikt.
ü
Vincent Bijlo AD. De crux van een goede column
is authenticiteit…Voor mij moet een column een compact verhaal zijn dat ervoor
zorgt, dat je nadien anders naar een onderwerp kijkt. Ik probeer te kijken in
hoeverre ik mijn lezers in de war kan brengen…maar het moet inhoudelijk wel
degelijk sterk zijn. De stijl is daarbij niet belangrijker dan de inhoud.
Martin Brill was een meester in het schrijven van zinnen van soms maar één
woord…Hij noemt Bert Wagendorp, zijn stukjes zitten vol leuke twist's, hij legt
van die onverwachte verbanden.
ü
Stephan Sanders Vrij Nederland. Het leukste is dat
je de lezer meeneemt in een draai die jezelf tijdens het schrijven hebt
gemaakt. De mening zelf is ook niet de hoofdzaak. Een mening is maar zelden uniek.
Het gaat erom hoe je die verwoordt…Hij noemt Renate Rubinstein, die heeft de
breedte van de column als genre verder uitgebouwd en roemt haar 'brede
klavierbereik van China tot verliefdheid en ziek zijn.' Beatrijs Rintsema trekt
mij aan door haar prettig laconieke ondertoon. Ze heeft altijd een onverwachte
zwaai in petto. Favoriet is Arnon Grunberg dat hamerende ratsj-boem-klats,
totaal anders dan ik. Ik benadruk mijn twijfel juist. Remco Campert is geliefd
omdat hij als niemand anders zo lichtvoetig het alledaagse gebrek kan
beschrijven.
ü
Frits Abrahams NRC handelsblad. Een column moet
in de eerste plaats kort en bondig zijn. Je moet geen half essay willen
schrijven. Ik schrijf graag anekdotisch…Vorm en inhoud zijn voor mij één…Hugo
Brandt Corstius zei eens; 'Een column waarin geen 'ik' voorkomt, is geen column.' Renate
Rubinstein was de beste columnist die we ooit hebben gehad. Die bestreek het
hele spectrum; van politiek tot privé.
Hij prijst Henk Hofland om zijn prachtige breedte en Bas Heijne, die sterk
aanwezig is in het maatschappelijk debat…een briljant stilist…En 'ertoe
doen' is voor een columnist uiteindelijk toch het hoogst haalbare.
ü
Aaf Brandt Cortius de Volkskrant. Een goed
stukje stat of valt met het idee…Ik moet voor een goed stukje geprikkeld
worden. Dat werkt beter dan dat ik alles uit mijn hoofd haal…Als ik ga
schrijven, weet ik van tevoren vaak niet waar ik zal uitkomen. ik gebruik
notitieblokjes waarin ik invallen en leuke vondsten opschrijf…'goed
einde', want dat einde is natuurlijk wel heel belangrijk; daar werk je naartoe.
Een column moet geen anekdote zijn. Er moet een draai inzitten. Een bijzondere
gedachte, of een opvallende mening…er moet wat te lachen zijn. Een column gaat
vorm negentig procent over stijl, en voor maar tien procent over inhoud.
ü
Bert Wagendorp de Volkskrant. Mijn voorganger,
Jan Blokker, leek nooit ergens over te twijfelen. terwijl ik vaak laatmerken
dat ik het ook niet weet. Een columnist hoeft geen antwoorden te geven, maar
mag het van mij ook bij vragen laten. Ik ben een echte schrijfdenker; m’n
column vormt zich tijdens het schrijven…Het gebeurd regelmatig dat ik tijdens
het schrijven kwaad wordt. Dan neemt die column zijn eigen loop…ik vind het een
uitdaging om op dat volle podium, columnisten, toch te schitteren.
Arnon Grunberg wordt bewonderd, de scherpte, dat vermogen tot provoceren
vind ik echt briljant. De ander is Rob Hoogland, het lukt hem elke dag een
prikkelende column te schrijven, al jarenlang.
ü
H.J.A. Hofland NRC Handelsblad en de Groene.
Column rust per definitie op drie pijlers; het uitgangspunt moet een origineel
helder idee zijn, de stijl moet opvallen, en het geheel moet uitmonden in een
conclusie. Voor mij is een column gewoon journalistiek…Ik begin gewoon, en dan
ontstaat er vanzelf wat. Al is het wel handig als ik vooraf de conclusie al
bedacht heb…Een enkeling volg ik vooral om te zien of hij alweer een nieuw
dieptepunt heeft weten te bereiken…Max Pam noemt hij inventief, licht venijnig,
met altijd een kleine tournure waarmee hij iemand te pakken neemt. De meest
inventieve en dapperste columnist is Hugo Brandt Cortius.
De beste in mijn vak, mijnheer,
dat is toch geen vráág?
ü
Bas Heine NRC Handelsblad. Er is bijna geen
genre zo breed als dat van de column, kenschetsen en verschillen zijn;
huis-tuin en keuken, cursiefjes, rustige beschouwingen. Geweldig verbale humor,
polemiek zonder opeenstapeling van bijvoeglijke naamwoorden, sereen en sec, bij
Gore Vidal.
Een
polemiek wordt nooit expliciet, terwijl hij voor degene die het betreft wel
aankomt als een rotklap. Als je columns schrijft, heb je altijd een radar
aanstaan.
Remco Campert is vaak prachtig;
dat Hollandse realisme met een transcendente alledaagsheid. Bert Wagendorp wie
ik altijd goed vind, boeit mij en weet me vaak te verassen.
ü
Arnon Grunberg verschillende kranten en tijdschriften
o.a. Voetnoot dagelijks Volkskrant.
Een goede column wordt gekenmerkt door het feit dat de lezer de volgende
column van die columnist ook wil lezen.
'Als
het je op dinsdag lukt een goed stukje uit je pen te krijgen, lukt het je op
woensdag ook, tenzij je dood bent.'...Er is verder niets op tegen over
persoonlijke besognes te schrijven…Kristof New York Times en Friedman reizen
veel en zijn goed geïnformeerd, de laatste is weggezakt meldt Arnon. H.Brandt
Cortius heeft geschreven dat iedere columnist zichzelf de beste vindt en dat is
natuurlijk waar…Beroepshalve lees alle columns van de Volkskrant, min of meer
van a tot z, maar uiteraard heb ik geen mening over mijn collega’s.
ü
Rob Weinberg NRC.next…Een goede column, moet in
zijn ogen in het klein een groter fenomeen belichten…Inhoud kan nooit op
zichzelf staan, maar vorm ook niet. Zoals feiten niet op zichzelf kunnen staan.
Die gaan pas werken als je ze vorm geeft. Micha Wertheim doet dat erg goed. Die
laat in zijn columns voortdurend zien dat hij zich ervan bewust is dat wat je
zegt bepaald wordt door hoe je het zegt…Ik wil wel een positie innemen tegenover
een onderwerp, in dit geval een optocht. Bas Heijne die het goed kan doet dat
vaak niet. Bij hem is het vooral: 'Kijk, die mensen maken zich druk over het
verkeerde onderwerp.' Dan weet ik vaak nog steeds niet waar hij zelf staat. Als
je kritisch bent, lijk je altijd slimmer dan de anderen. Maar dan wil ik graag
horen hoe jij er dan tegen aan kijkt. Bas Heijne staat bij mij bovenaan. De
manier waarop hij je elke keer meeneemt in zijn gedachteontwikkeling vind ik
indrukwekkend.
Het artikel stelt de vraag; aan
welke wetten moet een goede column voldoen?
Twaalf columnisten over hun
metier, zichzelf en elkaar en wie is de beste in het vak.
Door Coen Verbraak foto’s Eddo
Hartman.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten